Boeken
‘n Kreenk vuur de Twentse Sproak hef in eagen beheer ‘n antal beuke oetbrach.
N KREENK VUUR DE TWENTSE SPROAK is in MEERT 2023 VUUR ’N DROAD KOMMEN MET ’N MOOI KEENDERBEUKSKE KATS IN ’T PLAT
’N BOOK VAN OALE GROOND VUUR NIEJE EN JONGE LEU
A’w oonze sproake in ere weelt hoolden mö’w biej de jonge leu beginnen vuurdat et echt te laat is.
De beukskes bint te koop vuur € 15,-.
---------------------------------------------
10 joar noa de oprichting was ’t groot feest en wörden ‘Kreenkkrömmel’ oetbrach, ’n heel mooi beukske vol verhalen van schrievers oet dee beginjoaren.
A’j geluk hebt tref iej ’t beukske mangs an biej nen Kringloopweenkel of eargens op nen bokenkroam. ’t Beukske steet ok in de beukerieje van ’t Twentehoes.
Joaren later wörden ’t oetbrengen van ’n book koppeld an ne wedstried in ‘t schrieven van verhalen en gedichten in ’t Nedersaksisch, duurgoans Twents.
Um dizze beuke ok veur nich Twents sprekkende leu antrekkelijk te maken, is elk verhaal en gedicht in ‘t Hollaands umzat en der noast plaatst.
In ‘t vuurjaar van 2014 kwam ’t beukske ‘De Ofrekkening’ met gloepens korte verhalen oet. Dee verhalen moggen nich meer as 220 weure hebben. ‘t Wörden ‘n groot succes en in korten tied waren alle beuke oetverkoch. Later bunt der nog ‘n antal biejdrok umda’w stoadig meer met ’n antal beuke op ’n trad gungen um ze in oonzen Kreenkkroam te loaten zeen en te verkopen.
’t Was dat eerste joar ’n heel gedoo vuur Joop Weber en Harry Groener um alns noa te kieken en de mooiste verhalen oet te zeuken. Toen op de Niejjoarsvesite in 2014 a ’n antal verhalen wörden veurleazen was alman doar oaver te sprekken.
Doarum wörden beslötten um ’t joar doarop wier zunne wedstried te hoalden.
De meeste schrievers leuten zich nich kennen en klömmen wier in de pen. Ok dit moal wörden der nich allenig gloepends korte, mar ok gloepends mooie verhalen schreven. Nich alman kon doarmet oet de veute en ’n eankel verhaal of gedicht veul mangs wat langer oet dan de bedoeling was. De jury, Annie Slomp, Astrid Velthuis en Ben Kleissen harren de haande der vol an. De finale van ’t anpresen-teren van ’t book en de oetreiking van de prieze wörden duur Ben Kleissen doan. Den oamnd wörden tehope hoalden met de algemene leden- en veurjoars-vergadering. Nen mooien oamnd woar völ leu op of kwamen.
Dit beukske was ok in korten tied kats oetverkoch en is nich wier biejdrok.
21 november 2015 vieren ’n Kreenk eur 40-joarig jubileum. Vuur dizze ampatte geleagenhead wödden ‘n antal bekeande en meender bekeande schrievers vraogd ne biejdroage te leaveren. Dizze keer nich vuur ne wedstried mar meer ’n wierumkieken op veertig joar Kreenk vuur de Twentse Sproak. Der kwam ne subsidie biej van ’t Roelvink fonds en ’t Juulkes fonds en der worden doezend exemplaren drok. Elk Kreenklid kreeg op den feestavond ‘t book met noar hoes of ‘t wörden later an hoes bezoargd. Völ van dizze beuke vunden gearn oftrek biej verscheidene geleagenheden woar ’n Kreenk met nen bokenkroam verscheen. Ok dizze mooie jubileumoetgave ‘nen heeln tied’ is noagenog oetverkoch.
In meert 2016 wörden ’t beukske ‘aait verdan’ in de veurjoarsvergadering an-presenteerd en der kwamen völ leu op of, ok nich-Kreenkleden.
Bienoa 60 schrievers hebt hier an met doan en doar stoat ok wier mooie verhalen en gedichten in. Kreenkleden, mar ok leu oet heel Oaveriessel en ’n Achterhook hebt metdoan. Dizze keer moggen de verhalen wal luk langer wean. Vuur ’t eerst hebt dichters zich woagd an Japanse dichtvormen, zoas ’n haiku en senryu, mooie kotte gedichten.
De jury, ok wier bestoande oet Annie Slomp, Astrid Velthuis, Ben Kleissen en Ben Pigge, harren de haande der vol an.
Van dit beukske is nog ‘n klean antal te koop biej ’n Kreenk voor € 6,-.
Zo heanigan begun ’t ne mooie traditie te wörden, ok in ’t vuurjoar van 2017 was der ne wedstried oetschreven en wörden der ’n book maakt. ’n Naam, ‘Greun en gel oargern’ wörden ontleend an één van de oonderwearpen woaroaver de leu moggen schrieven. Net as in vuurgoande joaren wörden den oamnd hoolden dreks noa de joarvergadering en doar kwamen völ leu op of. Der kwam veraandering in de samenstelling van de jury, Annie Slomp en Astrid Velthuis bleven zitten en Ben Pigge ok. Vuur Ben Kleissen kwam Sietze Steinvoorte in de plaats en ok Marieke Dannenberg kwam der noe biej. Zee presenteren den oamnd, juryrapporten wörden besprökken en ok in ’n Bodbreef zat. Doar was heel wat (jury)weark verzat.
Ok dit leuke book is nog te koop vuur slechts € 8,-, zo lang ’n vuurroad strekt.
In maart 2018 gung ’t wier verdan met de schrieveriej en wörden ’t wier nen mooien oamnd woar völ leu op of kwamen. ’n Tussentieds muzikaal optreden wörden verzoargd duur Lucien Jansen met leedjes dee he zölf schreven har. Harry Morshuis wörden vroagd um ‘t juryweark op zich te nemmen tehope met Annie Slomp, Ben Pigge en Sietze Steinvoorte. Voalgens Harry Morshuis, den ’n oamnd an mekaa preut zaten der mooie stukskes tusken.
‘t Verhalen- en gedichtenboek ‘Onnitdan’ wörden oetvoerd as ’n tiedschrift, net as ’n Bodbreef. Wiej hebt der nog ’n paar beukskes liggen en dee kost € 3,50.
Bliekboar was de leefebriej um te schrieven eand 2018 fleenk anhaald en ‘t book ‘de rekkenlineaal’ kwam in ‘t vuurjoar van 2019 oet met 218 bladzieden. Dizze keer gin veer of vief juryleden, mar is ’t noakiekweark en beoordeling doan duur Arie Jansen, Gerit Beunk en Gerrit Dannenberg tehope met de redactie.
Gerrit Dannenberg hef den oamnd alns anpresenteerd en an mekaa kuierd.
Dit mooie book met mar leefst 75 heel gevarieerde verhalen en gedichten is nog te koop biej ’t secretariaat van ’n Kreenk voor € 8.- per stuk.
Het jubileumbook 45 joar Kreenk is kloar. Alle leden hebt dit book
En noe verdan,
gratis in janwari 2021 kregen.
’t Nieje (jubileum)book van ’n Kreenk vuur de Twentse Sproak lig biej ’n antal bookweenkels te wochen dat ze wier los goat. Dat bunt o.a. bookhaandel Broekhuis in Hengel, Eanske en Almelo, ’n Brunaweenkel in Losser en de bookhaandels Brummelhoes in Oatmöske en Brummelhoes in Deanekaamp. Mar in dizze lock-down tied kö’j ok on-line beuke bestellen, kiekt op eure webstea of nem efkes ketakt met ze op. Vuur € 8,95 he’j heel wat leasplezear, Mooie gedichten, geneuglijke korte verhalen en dat almoal tweetalig, in ’t Twents en vuur de leu dee ’t nich verstoat steet ’t ok in ’t Hollaands derbiej.
Leu dee lid bunt van ’n Kreenk en nog ekstra beuke derbiej wilt hebben könt ketakt opnemmen met ’t Kreenksekretariaat, avanderveer@kreenk.nl.
Ok heel oarig um kedoo te doon of in dizze Coronatied, gewoon zölf anschaffen.
Nog aait is ‘t spelling- en grammaticabeukske ‘Twents, hoo schrief iej dat’ favoriet vuur elken schriever den ‘n verhaal in ‘t Twents wil schrieven en daorbiej de Kreenkspelling wil aanhouden. Ok de redactieleden van ’n Bodbreef hebt dit beukske meestied op eur buro liggen, haandig a’j twiefelt.
‘t Beukske is nog te koop biej ‘t secretariaat van ’n Kreenk en kost € 5,-.
(avanderveer@kreenk.nl)
‘Tukkerspotten’ as spuurtocht noar de Tukkerzele
De Tukker besteet nit, loa’w dat vuurop stellen. Nen Maarkelsen protestantsen boerenzönne van 15 is ja heel anders as ne katholieke grotmoor van 72 oet de Oldenzelse binnenstad. Mer toch doot ze sommige dinge etzelfde. Woer’j met umme goat wor’j ja met besmet, zo vader zo zönne, en iej wordt evörmd duur oewe umgeving. Da’s in Twente neet anders.
Bodbreefmetskriever Martin ter Denge skreef een vlot book wat les as nen trein, woerin as hee op alfabetische volgörder et geveul van Twente oftastet. As een ABC-stukken op ne boerenebrulfte begint hee bie de A van Accent, Achterhoek en Alcohol, oaver de B van Boeren en Börgers en de C van Carbid en Carnaval töt an de Z van Zwiegen. Tuskenduur komt alle bekende en minder bekende kanten van Twente te sproake. Mangs met egene inzichten, mangs met lecht-wetenskoppelike onderbouwing. Herkenboar en mooi vuur de Tukker zelf, verhelderend vuur de boetenmaarksen wat met ons te maken kriegt.
-----
Achterhoek
Tip: maak nooit de kapitale fout om Twente met de Achterhoek te verwisselen. Of andersom. Voor ons is dat een teken dat je je totaal niet in onze streek hebt verdiept. Alsof je het verschil tussen Amsterdam en Rotterdam niet weet.
Al maken we het er zelf ook niet makkelijker op. In de Gemeente Hof van Twente, ten zuiden van de Twentse gemeente Hengelo, ligt een buurtschap Achterhoek. En in de landsstreek Achterhoek, die in Provincie Gelderland ligt, vind je het dorp Hengelo. Dat ligt niet zo gek ver van het dorp Zwolle. Dus niet stad Zwolle in Noord-Overijssel, want dat ligt in Salland. Net als Haarle. Maar dan niet Haarle bij Reutum, want dat ligt in Noord-Twente, vlakbij het dorp Geesteren, dat je niet moet verwarren met Geesteren in de Achterhoek. Snap je?
En hadden we het al over Nutter en Notter gehad?
-----
Tukkerspotten kump dissen april 2021 oet, bie AFdH Oetgeverieje. Foto’s bie de verhalen zint skötten duur Cyril Wermers. Vuurinskrieven kan bie Martin zelf, op mtd76@hotmail.com
Moi! Wus ie dat dit un völgebroekte openingszin in Twente is? Nen Tukker hef nig völ weure neudig um iets dudelik te maken.Doarum mankeert d'r niks an 'De kleine Twents voor Dummies' um mear te wetten te kommen oaver de Twentse Iej leert oaver de Twentse grammatica, oetsproakregels, sprekweure en zegswiezen. En iej kunt 't Twents subiet anleren met vuurrbeeldzinnen oet alledaagnse situasies! Ellen Peters hef kunnigheid als projectleider van Twentse taal- en cultuurprojecten en dut nen anzet um 't Twents toegaankelik te maken vuurr nieje doelgroepen. Harrie Scholtmeijer is Neerlandicus, dialectoloog en nerig as oonderzeuker van de streektaal biej het Twentehoes.
‘Den Gloepensen Gruffalo’ het de Twentse versie van 't bekeande prentenbook ‘De Gruffalo’. Oonze Herman Finkers maken de vertaling. „Het Twents is mooier dan het origineel.” Finkers, nomineerd vuur de NS Publiekspries, vertaalden 't boek dit vuurjoar oonder nen eersten lockdown. Eerder al deed hee zölfde met twee beuke van Nijntje en 'n verhaal van Jip en Janneke.
Nen Gloepensen Gruffalo? Wat is dát dan veur deer? Vos, oel en slang, hebt der nog nooit van heurd. Alleen moes wet secuur hoo of he der oet zöt. Mer dat he der woarachtig ok één zeen zol, dat har moes toch nich verwocht….
‘Avonturen met Chantal’ duur Suze Berendsen (aug. 2019)
Suze Berendsen hef ’n tweetalig kienderbook schreven, as in ’t Nederlaands as ok in ’t Twents. Eur kleandochter Chantal steet doarin centraal in eur omgang met dears. Suze schreef het boek nich allenig, ze maken d’r ook mooie plaatjes biej. Verscheanden schone schilderijen gebroeken zee vuur ’t boek, vuural in blauw, greun en gel.
Um ’t Twents good te schrieven, deu Suze met an verscheiden cursussen en workshops. Het is ’n project wödden, woar ze meer as 10 joar an werkt hef.
Suze hef völle joaren wearkt als onderwiezeres in de Schelfhorst. Doarnöast schildert zee heei verdeenstelik en hef heur sporen as glaskunstenaar ook dubbel en dwars verdeent. Ze signeert eur schilderieen met de initialen Subé. Ze beneumt het as ‘kunst met een knipoog’.
Ze heeft een website onder de naam www.subee.nl. Leu könt heur ok mailen: Subee@xs4all.nl.
Het book van Suze is oet-egeven duur Uitgeverij Twentse Media en te koop in verscheiden bookhandels in Almelo en omstreken.
'Het zol mooi wearn wanneer völ oaleleu of opa’s en oma’s het book goat leazen met eur kiender en kleenkiender', stelt Suze. Ze hopt zo iets te können doon um die mooie Twentse taal leavend te hoalen.
Verhalen tussen “doem en wiesvinger” door Johan Kwast (nov. 2019)
'Ie komt vandaag nich meer in ber', zeg Johan Kwast . Hee zit op zien vaste stea achter de toafel van Zorgcentrum Het Dijkhuis in Boorn en deelt zien zojust oet-ekommen book oet, "Ie möt toch wat te doon hebb’n hier, dan kö'j toch nog better schrieven."
Kwast, oud-werknemer van Stork in Hengelo, schrif nog hoast alle dage. Zien verhalen bint in ’t Twents, met de haand schreven, “’t Twents is mien voertaal, zo simpel in ‘t. In ’t Twents zeg ik de dingen better, kotter, D’r zit zovöl meer geveul in. Sommige weure ku’j ok nich vertalen.
Zien verhalen goat oaver hele gewone dinge. Problemen um zien riebewies te verlengen of oaver het ongeluk met zien scootmobiel.
In 2006, biej het 800-joarig bestoan van Boorn, won hee de eerste pries in een verhalenwedstried, een vertelsel oaver nen zaandweg biej zien ooldershoes,
Jammer genog was het book in de eerste wekken a oetverkoch,
Tweents Spreukjesboek: niej book duur Erik Hütte (sept. 2020)
In dit book vin ie meer dan hoonderd vertealsels, vuur grote leu en volwassen potleu. Spreukjes vuur oonder ’n kersboom, biej ’t heerdvuur of gewoon elken oamnd één in berre, vuur da’j biej mekaar achter de gebraejde oonderbokse kroept. Iej könt ze leazen, vuurleazen mer ok vuurdräegen. Hoe vake maak ie nit met dat gekuier op ’n verjoardag of in de kantine in eenmoal stil vaalt. In dit book vin ie munisie um ’n gaank d’r wier in te kriegen.
Tweents Spreukjesboek is via alle kunnige kanalen, online zo as ok in de bookwinkels, verkriegboar oonder ISBN-nummer 9789464024692.
Artiekel in de Tubantia van 15 augustus 2020:
Twentse blik op strafkamp: schrijfster uit Buurse maakt dialecttekst over Kamp Esterwegen
ESTERWEGEN - In een recent verschenen boek over voormalig concentratiekamp Esterwegen staan fictieve verhalen over het leven in dat kamp. De teksten zijn in het Duits, Plattdeutsch, Twents, Ostfriesisch en Gronings geschreven. Marlies Nijhuis uit Buurse is een van de schrijvers.
De aanzet werd gegeven tijdens een workshop in Gedenkstätte Esterwegen, dat in de regio Emsland ligt. Esterwegen was van 1933 tot 1936 een concentratiekamp en in de oorlogsjaren een strafkamp, waar onder meer verzetsstrijders - ook Nederlandse - naartoe werden gedirigeerd. Zij moesten er loodzware arbeid verrichten.
Op die plek kwamen in november twintig schrijvers samen, voor een rondleiding en een workshop, met als doel om in fictieve verhalen en gedichten het kampleven te beschrijven, ter aanvulling van de bestaande documentatie. Zo moet de herinnering aan deze beladen geschiedenis levend blijven. Streektaalvereniging Kreenk vuur de Twentse Sproak kreeg daarvoor een uitnodiging van bevriende verenigingen uit Ost-Friesland. Penningmeester Marlies Nijhuis van ‘nen Kreenk’ gaf zich op. Daar zit een geschiedenis achter. ,,Mijn moeder is Duitse, mijn tante woonde in Esterwegen. Als kind maakte ik daar fietstochten met mijn neef.”
‘Stille’
Haar meest recente bezoek maakte diepe indruk. Nijhuis schreef een tekst, in het Twents, waarin ze beschrijft in hoeverre Esterwegen door de jaren heen is veranderd. Haar conclusie: ,,Stille wo’j, a’j hier bunt en stille blif ‘t.” Uitgever Johannes Meier nam haar bijdrage op in het boek Die Emslandlager - Unsere Stimmen gegen das Vergessen. Het kost 15 euro en is via epubli.de/shop verkrijgbaar.
